Củ dền thành phần và dinh dưỡng

Củ dền có hai màu là tím than và đỏ thẫm, khi cắt ngang ruột của củ có nhiều khoang đậm nhạt khác nhau tạo thành các vòng tròn đồng tâm. Hỗn hợp tự nhiên betacyanin (đỏ) và betasanthin (tím) nên dền có màu đỏ. Trong củ dền và cả lá của cây chứa nhiều vitamin A, B1, B2, B6 và C. So với cải bó xôi, trong lá và thân củ dền có hàm lượng sắt cao hơn. Chúng cũng chứa rất nhiều khoán chất như: canxi, magiê, đồng, phốt pho, choline, acid folic, i-ốt, mangan, natri hữu cơ, kali, chất xơ và carbohydrate ở dạng đường tiêu hóa tự nhiên.

1. Thành phần dinh dưỡng trong củ dền

Giá trị dinh dưỡng của củ dền vô cùng dồi dào, một số chất dinh dưỡng điển hình được lấy từ 100g củ dền (phần ăn được) như sau:

• Nước: 87.5g
• Năng lượng: 43 KCal
• Protein (chất đạm): 1.68 g
• Carbohydrate: 7.96 g
• Chất béo: 18 g
• Chất xơ: 2.8 g
• Canxi: 16 mg
• Sắt: 0.79 mg
• Photpho: 38 mg
• Kali: 305 mg
• Magiê: 23 mg
• Natri: 77 mg
• Kẽm: 0.35 mg
• Vitamin A: 2 µg
• Vitamin B1 (Thiamine): 0.031 mg
• Vitamin B2 (Riboflavin): 0.027 mg
• Vitamin B3 (Niacin): 0.331 mg
• Vitamin B5 (Pantothenic acid): 0.145 mg
• Vitamin B6: 0.067 mg
• Vitamin B9 (Folate): 80 μg
• Vitamin C: 3.6 mg
• Vitamin K: 0.2 mg
• Vitamin E: 0.04 mg

2. Những tác dụng của củ dền đối với cơ thể

Theo y học cổ truyền, củ dền là loại rau củ có vị ngọt, hơi đắng, tính hàn. Tác dụng của của dền giúp thông tân, khai vị, mạnh tỳ, hạ khí, bổ nội tạng, mát máu. Ngoài ra, ăn củ dền còn giúp làm thông huyết mạch, khỏi đau đầu, sườn hông căng tức và lá củ dền giúp tiêu sưng viêm. Hàm lượng chất sắt trong củ dền không cao, nhưng chất lượng cao nhất và tốt nhất nên được xem là một loại thực phẩm có tính bổ máu.

Chính vì hàm lượng dinh dưỡng và các loại vitamin trong củ dền mà từ lâu củ dền đã nổi tiếng với những lợi ích về sức khỏe cho hầu hết các phần của cơ thể con người, giúp cải thiện tình trạng bệnh tật:

• Nhiễm toan: là tình trạng nồng độ axit trong các dịch cơ thể vượt mức bình thường, xảy ra khi thận và phổi không thể giữ cân bằng pH của cơ thể. Làm cho nồng độ axit trong cơ thể vượt cao hơn mức cân bằng.
• Thiếu máu: Trong củ dền đỏ chứa hàm lượng sắt khá cao, sắt lại là khoáng chất quan trọng trong việc tái tạo, hình thành tế bào máu trong cơ thể. Ngoài sắt thì củ dền đỏ còn cung cấp cả chất đồng, giúp phòng và điều trị bệnh thiếu máu.
• Xơ vữa động mạch: Nước của củ dền có màu đỏ thẫm nên có hiệu quả rất tốt trong việc hòa tan những chất kết tụ canxi vô cơ. Đây là chất nguyên nhân gây nên tình trạng xơ vữa động mạch.
• Huyết áp: Theo các nghiên cứu gần đây thì mỗi ngày uống 500ml nước ép củ dền đỏ thì sau 24 giờ sẽ có tác dụng điều hoà huyết áp rất tốt. Các nhà khoa học cho rằng chính hàm lượng nitrat cao trong củ dền đỏ có thể góp phần giúp ổn định huyết áp.
• Giãn tĩnh mạch: Giãn tĩnh mạch thường gây đau đớn và khó chịu cho người mắc bệnh này. Thực phẩm củ dền có tác dụng ngăn ngừa bệnh này, nhờ chứa betacyanin, nó có thể làm giảm mức độ axit amin làm hỏng mạch máu, giúp cho động mạch luôn được đàn hồi ổn định hơn.
• Táo bón: Táo bón xảy ra khi cơ thể không được cung cấp đủ nước hoặc thiếu chất xơ, giống như mọi loại rau củ quả khác thì củ dền đỏ cũng chứa lượng chất xơ tương đối cao. Vì thế, khi ăn củ dền đỏ hoặc uống nước ép thường xuyên, chứng táo bón sẽ được cải thiện. Bên cạnh đó, chất xơ cùng dinh dưỡng mà loại củ này cung cấp cũng góp phần giúp cơ thể giải độc tốt hơn.
• Bệnh gan và mật: Trong củ dền có chứa sắc tố màu betacyanin. Đây là hoạt chất có tác dụng giúp gan giải độc tốt hơn thông qua việc tạo hiệu ứng dây chuyền đến mạch máu giúp loại bỏ các độc tố trong gan. Tính năng này rất hiệu quả trong việc chữa lành độc tính của gan hoặc các bệnh gan mật, như: Vàng da, viêm gan, ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy hoặc nôn mửa. Trong củ dền còn có khả năng chống sự hình thành các lớp mỡ trong cơ thể. Khi sử dụng củ dền làm nước ép hoặc bổ sung dền vào thực đơn hàng ngày sẽ giúp hạn chế tình trạng tích tụ mỡ dư thừa và giảm cân hiệu quả.
• Ung thư: Trong củ dền có các hợp chất chống oxy hóa như vitamin E, C, sắt, magiê, phốt pho hay lysine. Các chất chống oxy hóa này giúp chống lại các gốc tự do có hại và ngăn chặn sự sự tích tụ của những hợp chất nitrosamines và hình thành của các tế bào ác tính gây ra ung thư. Củ dền có hàm lượng chất betalain cao, làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú.

3. Những tác hại của củ dền đối với cơ thể

Bên cạnh những tác dụng tốt cho sức khỏe, nếu sử dụng đúng cách hoặc quá lạm dụng thì nguy cơ bị tác dụng phụ. Những người có tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc có vấn đề di truyền, tiêu thụ củ dền có thể gây ra một số phản ứng từ nhẹ đến trung bình.

• Gây bệnh sỏi thận và sỏi mật: Trong củ dề có nhiều Oxalat là loại axit hữu cơ có tự nhiên trong thực vật. Khi được tiêu thụ đến ruột già hoặc thận, chất này sẽ được đào thải thành thể rắn hoặc nước tiểu. Tuy nhiên, hàm lượng cao oxalat liên kết với canxi sẽ dẫn đến làm tăng nguy cơ sỏi thận ở một số người. Hàm lượng oxalate cao nhất được tìm thấy trong phần rễ và lá dền.
• Cản trở quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng: Củ dền có chứa hàm lượng cao oxalate có đặc tính như một chất kháng dinh dưỡng, gây cản trở quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng.
• Thừa khoáng chất sắt và đồng: Người bị bệnh thừa sắt (hemochromatosis) hoặc bệnh Wilson nên tránh tiêu thụ củ dền quá mức do khả năng tích tụ sắt và đồng. Bệnh thừa sắt là một dạng bệnh quá tải sắt, trong khi bệnh Wilson là một rối loạn làm cho cơ thể người không thải được lượng đồng quá mức.
• Phản ứng với lê và sữa: Đặc biệt các bà mẹ chăm con, họ thường pha chung hai loại này để tăng cường sức khỏe cho con, nhưng họ không biết rằng trong củ dền có hàm lượng Nitrat rất cao (>2500), điều này gây ra ngộ độc cho trẻ, thậm chí dẫn đến tử vong.
• Trẻ từ 6 tháng 2 tuổi: Chúng ta thường cho rằng nước ép củ dền đỏ có tác dụng bổ máu nên tốt với trẻ nhỏ, song đối tượng trẻ dưới 6 tháng - 2 tuổi lại không thích hợp. Đặc biệt, dùng củ dền đỏ kết hợp với sữa còn gây ngộ độc cho trẻ rất nguy hiểm.

Lưu ý: "Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia trước khi áp dụng để bảo vệ sức khỏe bạn, gia đình và người thân."

• Cây thuốc nam Ngãi Cứu
• Cây hồng hoa
• Diếp cá
• Cây Gai
• Ích mẫu
• Rau cải cúc
• Tía tô
• Lá mơ lông
• Cây hẹ
• Củ bình tinh tác dụng và thành phần dinh dưỡng
• Công dụng của bột bình tinh
• Bột năng là gì? Công dụng và thành phần dinh dưỡng
• Khoai mì (khoai sắn) thành phần và dinh dưỡng
• Protein (chất đạm) là gì? Vì sao cơ thể cần chất đạm
• Carbohydrate là gì? Vì sao cần thiết cho cơ thể
• Vitamin là gì? Vì sao cần thiết cho cơ thể
• Trứng gà thành phần và dinh dưỡng
• Táo tây (bôm) thành phần và dinh dưỡng
• Dứa (thơm, khóm) thành phần và dinh dưỡng
• Cacao thành phần và dinh dưỡng